Instrumenty pochodne

W usłudze maklerskiej mBanku, czyli w eMAKLERZE została wdrożona możliwość inwestowania w kontrakty terminowe na WIG20.

Kontrakty terminowe - przykład

W innym artykule piszę o tym, jak aktywować usługę, a tu chcę się skupić na samej idei kontraktu. W tym celu posłużę się bardzo trafną historyjką usłyszaną od kolegi z DI BRE, która oddaje specyfikę tego instrumentu pochodnego. Pochodnego, czyli takiego, którego wartość, przynajmniej teoretycznie, zależy od wartości instrumentu bazowego. Kontrakt terminowy, to umowa, w której kupujący zobowiązuje się do zakupienia w przyszłości określonego „towaru”, zwanego instrumentem bazowym. Sprzedający zobowiązuje się natomiast do sprzedania określonego w kontrakcie instrumentu bazowego. Najczęściej zamiast fizycznej dostawy towaru (co czasami jest nierealne) dokonuje się rozliczenia pieniężnego transakcji. W praktyce kontrakt terminowy jest „zakładem” pomiędzy stronami. Kupno określa się jako zajęcie pozycji długiej (znak „+”), natomiast sprzedaż jako zajęcie pozycji krótkiej (znak „-”).

A teraz historyjka. Wyobraźmy sobie dwóch kolegów Optymistycznego i Pesymistycznego. Optymistyczny twierdzi, że na giełdzie będą wzrosty, a Pesymistyczny, że spadki. Obaj lubią hazard, więc założyli się o to, jak rzeczywiście będzie na giełdzie za 3 miesiące. Stawka zakładu 1000zł.

Jeśli za 3 miesiące będzie wyżej to tysiaka wygra Optymistyczny, jeśli niżej to wygra Pesymistyczny. Wygrana będzie zawsze taka sama, bez względu na to jak bardzo WIG20 będzie wyższy lub niższy od kursu wyjścia. Zawarli zatem typowy zakład, jaki każdy z nas w życiu nieraz pewnie zawarł, choćby o wynik meczu czy o pogodę w niedzielę. Ale można też ten sam zakład zawrzeć tak, żeby istotne było odchylenie kursu po 3 miesiącach od kursu wyjścia. A więc koledzy postanowili trochę podrasować swój zakład i ustalili, że za każdy punkt różnicy między kursem 2200, a kursem za 3 miesiące przegrywający zapłaci wygrywającemu 20zł. Jeśli kurs będzie np. 2450, to Pesymistyczny przegrywa i płaci Optymistycznemu 5000zł (250x20zł). Ponieważ jednak koledzy nie do końca sobie ufają, a gra jest o konkretne pieniądze, postanowili się zabezpieczyć przed ewentualnym miganiem się od płacenia drugiej, przegranej strony. Więc każdy z nich zdeponował u ich wspólnego kolegi Sprawiedliwego kwotę, która ma zapewnić wypłatę po ewentualnej wygranej. Czyli po 3 miesiącach Sprawiedliwy wypłaci kwotę wygranej i cały depozyt wygrywającemu i resztę, jeśli zostanie po tym rozliczeniu, zwróci przegrywającemu. I taka jest właśnie idea kontraktów terminowych na giełdzie. Optymistyczny i Pesymistyczny, to inwestorzy zawierający transakcje , którzy muszą wnieść depozyt zabezpieczający i z których jeden wygrywa, drugi przegrywa. Sprawiedliwy to biuro maklerskie/KDPW, gdzie wpłacany jest depozyt zabezpieczający późniejsze wypłaty. Mnożnik 20zł za każdy punkt działa identycznie na GPW. W tej historyjce brakowało tylko prowizji, ale nie wykluczam, że Sprawiedliwy coś sobie potrącił po rozliczeniu zakładu. Można jeszcze dodać, że ponieważ kontrakty na WIG20 na giełdzie są instrumentem bardzo płynnym, to inwestorzy zawierający zakład nie muszą czekać ( i w większości przypadków nie czekają) do wygaśnięcia kontraktu. Mogą dowolnie zamykać pozycje lub otwierać odwrotne nawet kilkakrotnie w ciągu jednej sesji, ponieważ z reguły jest wielu chętnych do zawarcia przeciwnych transakcji. W ten sposób dziennie można zawrzeć dowolna liczbę zakładów i je zakończyć tego samego dnia lub później zamykając pozycję. Można też zawrzeć zakład i poczekać do rozwiązania, czyli wygaśnięcia kontraktu. W obu przypadkach trzeba jednak pamiętać, że kwota depozytu zabezpieczającego jest zmienna i jeśli rynek idzie w przeciwna stronę niż obstawialiśmy, musimy uzupełnić depozyt. Ale oby takich sytuacji było jak najmniej, bo jeśli rynek idzie po naszej myśli, to codziennie będzie wypłata zysku.

Rachunek transakcyjny można zasilić na 3 sposoby:

1. Podczas składania zlecenia kupna wybierając opcję „Zasil rachunek transakcyjny” w pierwszym kroku zlecenia
2. Zlecając przelew własny
3. Wykorzystując funkcję „Zasilenie rachunku” z poziomu Rachunku transakcyjnego (szczegóły poniżej)

Dostęp do rachunku transakcyjnego i jego funkcji jest możliwy z opcji Moje Finanse>Inwestycje>Giełda>Dane i Ustawienia>Rachunek transakcyjny.

Aby zasilić rachunek transakcyjny należy wybrać opcję Zasilenie rachunku znajdującą się pod numerem rachunku transakcyjnego. Następnie należy wpisać kwotę zasilenia, wybrać Dalej i na kolejne stronie zatwierdzić operację (bez hasła).

Funkcja „Maksymalna kwota” ma na celu uniknięcie sytuacji, w której środki ze sprzedaży akcji, anulacji zlecenia kupna, dywidendy pozostają na rachunku transakcyjnym i zasilają depozyt zabezpieczający, jeśli inwestor trzyma niekorzystne dla siebie pozycje na kontraktach terminowych (uzupełnienie depozytu zabezpieczającego odbywa się automatycznie przez pobranie przez DM mBanku środków z rachunku transakcyjnego).

Maksymalna kwota może być wykorzystywana przez inwestorów w celu uniknięcia strat na kontraktach ponad założoną wcześniej kwotę. Ustawienie odpowiedniej kwoty maksymalnej spowoduje, że środki przekazane z DM mBanku zostaną przelane na rachunek nadrzędny dla rachunku transakcyjnego (eKonto, mKonto, Multikonto) i jeśli podczas próby uzupełnienia depozytu przez DM mBanku okaże się, że środki są niewystarczające, niekorzystne pozycje na kontraktach zostaną zamknięte (w liczbie pozwalającej na uzupełnienie depozytu). Jeśli kwota maksymalna nie zostanie ustawiona, wówczas nie będą realizowane żadne automatyczne przelewy na eKonto.

Przejdź do całego artykułu

Jeśli po rozliczeniu sesji (ok. godziny 20:00-21:00) okaże się, że jest konieczność uzupełnienia depozytu zabezpieczającego, a na rachunku transakcyjnym nie będzie wystarczających środków do uzupełnienia, klient otrzyma obligatoryjnie komunikat do serwisu transakcyjnego, w którym będzie informacja o kwocie jaką trzeba uzupełnić oraz ostatecznej dacie i godzinie uzupełnienia.

Klienci którzy ustawią sobie dodatkowo powiadomienie SMS, będą otrzymywać te same informacje na telefon komórkowy. Brak uzupełnienia depozytu w podanym w wiadomości terminie będzie skutkował wystawieniem automatycznie zleceń interwencyjnych zamykających pozycje potrzebne do uzupełnienia depozytu. Zlecenia interwencyjne są wystawiane PKC i nie ma możliwości ich anulowania. Uzupełnienie depozytu odbywa się przez zasilenie rachunku transakcyjnego, z którego DI BRE pobiera środki na depozyt. Sposób powiadamiania o konieczności uzupełnienia depozytu jest prezentowany w „Szczegółach umowy” w polu „Sposób powiadamiania o braku depozytu”.

Przejdź do całego artykułu

Przejdź do całego artykułu

Przejdź do całego artykułu

Przejdź do całego artykułu

Instrumenty pochodne charakteryzują się wysokim ryzykiem inwestycyjnym. Możliwe jest uzyskanie wysokich zysków, ale też poniesienie dużych strat. Wielkość poniesionych strat może w szczególnie niekorzystnych okolicznościach przekroczyć wartość środków wniesionych jako depozyt. W sytuacji spadku wartości depozytu zabezpieczającego poniżej wymaganego poziomu, Klient jest wzywany do uzupełnienia depozytu. W przypadku braku uzupełnienia depozytu zabezpieczającego w wyznaczonym terminie niektóre, lub wszystkie otwarte pozycje mogą zostać zamknięte przez podmiot odpowiedzialny za rozliczanie zobowiązań inwestora, co nie zwalnia Klienta z obowiązku pokrycia całości powstałego zobowiązania. Wymóg depozytu zabezpieczającego w wysokości niższej niż teoretyczna wartość derywatu skutkuje powstaniem dźwigni finansowej. Przy wymaganym depozycie zabezpieczającym w wysokości 10% teoretycznej wartości kontraktu mnożnik dźwigni finansowej wynosi 10 (100%/10%), a przy depozycie 6%, mnożnik dźwigni wynosi 16,6.

Przy mnożniku dźwigni 10 zmiana kursu giełdowego kontraktu terminowego o 10% powoduje, że zysk jednej ze stron kontraktu wynosi 100% wniesionego depozytu zabezpieczającego. A druga strona traci 100% depozytu zabezpieczającego.
Przy mnożniku dźwigni 16,6 zmiana kursu giełdowego kontraktu terminowego o 10% powoduje, że zysk jednej ze stron kontraktu wynosi 166% wniesionego depozytu zabezpieczającego. A druga strona traci 100% depozytu zabezpieczającego i dodatkowo musi dopłacić 66% wartości depozytu.

Pobierz prezentację: "Instrumenty pochodne w mBanku".