artykuł
7 min.
Forma prawna dla Twojej firmy. Zobacz, co wybrać
ostatnia aktualizacja:
Ta decyzja to coś więcej niż formalność. Determinuje bowiem wiele spraw: koszty założenia firmy, Twoją odpowiedzialność, wysokość podatków i sposób prowadzenia księgowości.
Spośród dostępnych form prowadzenia działalności gospodarczej należy wyróżnić:
jednoosobową działalność gospodarcza
spółkę cywilną
spółkę jawna
spółkę partnerską
spółkę komandytową
spółkę komandytowo-akcyjną
spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością
spółkę akcyjną
Początkujący przedsiębiorca, który chce działać samodzielnie, w prosty i szybki sposób może zarejestrować indywidualną działalność gospodarczą. Niewielki biznes, zakładany np. w dwie lub kilka osób, może również działać w formie spółki. W tym przypadku najpopularniejsze rozwiązania to: spółka cywilna i spółka jawna. Kiedy ktoś prowadzi biznes na większą skalę, najczęściej decyduje się na założenie spółki kapitałowej, czyli np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ta forma prawna jest znacznie bardziej skomplikowana, wymaga nie tylko wiedzy i doświadczenia, ale i znacznie większego kapitału. Jest zarezerwowana dla osób, które w biznesie poruszają się bardzo swobodnie. Choć może ją także założyć tylko jedna osoba.
Najprostszy sposób to samozatrudnienie
Jeśli chcesz wystartować sam, samodzielnie podejmować wszystkie decyzje, nie potrzebujesz wsparcia inwestora, ani pomocy wspólnika w codziennej pracy, naturalnym wyborem będzie zarejestrowanie jednoosobowej działalności gospodarczej (w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Możesz to zrobić na dwa sposoby - udać się do urzędu miasta lub gminy albo zarejestrować się przez internet (na stronie www.firma.gov.pl lub www.ceidg.gov.pl).
Zarejestrowanie jednoosobowej działalności w urzędzie gminy jest bezpłatne. Tak samo jak dokonywanie zmian w rejestrze. Do tak założonego przedsiębiorstwa nie musisz wnosić obowiązkowo kapitału zakładowego jak w przypadku spółki z.o.o. (kapitał zakładowy - wkład, który wnoszą wspólnicy, kiedy zakładają spółkę).
Jeśli potrzebujesz pieniędzy na rozkręcenie biznesu, zakup sprzętu lub towaru, możesz je pozyskać np. z funduszy unijnych lub jako dotację z urzędu pracy. Często są to formy bezzwrotne, które jednak nakładają na przedsiębiorcę na przykład obowiązek utrzymania firmy przez określony czas. Można też uzyskać nisko oprocentowany kredyt inwestycyjny. Oczywiście z takiej formy wsparcia możesz skorzystać bez względu na formę prawną Twojego biznesu.
Pamiętaj
Jako początkujący przedsiębiorca, możesz skorzystać z ulgi i przez pierwsze dwa lata opłacać tak zwany „mały ZUS”, czyli składki preferencyjne, (naliczane są one od kwoty równej 30% minimalnego wynagrodzenia, w 2015 r. to 1750 zł). Niestety ten wybór wiąże się również z niższymi stawkami zasiłku w przypadku choroby
W tym wypadku możesz płacić podatki: ryczałtem, na podstawie karty podatkowej, podatku progresywnego albo liniowego. Tak zwane samozatrudnienie to również prosta księgowość. Możesz rozliczać się samodzielnie, jeśli nie jesteś na bakier z podstawowymi terminami i przepisami dotyczącymi podatków. Niektórzy jednak wolą wsparcie biura rachunkowego, tak aby nie przegapić jakiejś ważnej zmiany przepisów.
Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą możesz zatrudniać pracowników. Poza tym „sam sobie jesteś sterem, żeglarzem, okrętem.” Tylko Ty zgarniasz zysk, ale też ponosisz ryzyko, jeśli coś idzie nie tak. Koszty działalności (między innymi podatki i składki ZUS) i zobowiązania wobec kontrahentów ponosisz z własnej kieszeni. Pamiętaj, że odpowiadasz za to całym swoim majątkiem!
Jeżeli spółka, to cywilna lub jawna
Jeśli biznes chcesz prowadzić ze wspólnikiem, rozważ formę spółki cywilnej. Cieszy się ona dużą popularnością, ze względu na szybki i prosty sposób rejestracji. Tutaj obowiązują zasady podobne, jak w przypadku samozatrudnienia.
Spółka cywilna posiada NIP oraz REGON, ale nie jest przedsiębiorstwem w świetle prawa spółek handlowych. Tutaj odpowiedzialność spoczywa na właścicielach firmy, dlatego zasady funkcjonowania tej formy określa Kodeks cywilny.
Ty i wspólnik, rejestrujecie się jako przedsiębiorcy, a między sobą zawieracie umowę cywilną o prowadzeniu wspólnego biznesu. Należy w niej określić między innymi wasze prawa i obowiązki, cel i sposób prowadzenia firmy (może on być opisany ogólnikowo - uzyskanie jak największych zysków), majątek który wnosicie do biznesu (poza pieniędzmi może to być także sprzęt komputerowy, samochód czy meble) oraz określić Wasz udział w zyskach i stratach. Nie musi być to umowa podpisywana w obecności notariusza, dlatego nie ponosicie dodatkowych kosztów. Każdy wspólnik wnosi do firmy swój wkład, na podstawie którego też określa się jego udziały w firmie. Warto pamiętać, że trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC), w wysokości 0,5%. Liczony jest od wysokości wkładów wniesionych przez wspólników.
Jako wspólnicy dzielicie między siebie zyski według swoich udziałów, ponosicie straty oraz rozliczacie i płacicie podatek dochodowy. Co ważne, jako wspólnicy odpowiadacie solidarnie i bez ograniczeń za zobowiązania przedsiębiorstwa całym majątkiem prywatnym. Zaletą natomiast jest to, że macie do wyboru szeroką paletę form opodatkowania, tak jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej.
Podatkowi od czynności cywilno-prawnych podlegają między innymi umowy spółek i ich zmiany (akty założycielskie, statuty spółek i ich zmiany)
Wśród przedsiębiorców działających na większą skalę popularna jest spółka jawna. Jest najprostszą formą regulowaną przez Kodeks spółek handlowych. O jej założeniu warto pomyśleć, kiedy skala i rozmiar Twojego biznesu będą większe (np. obracasz już większym kapitałem, masz więcej kontrahentów, potrzebujesz kredytów na innowacje). Wtedy forma spółki cywilnej przestaje być wystarczająca. Spółka jawna to forma prawna dla Twojego przedsiębiorstwa, która jest bardziej wiarygodna dla potencjalnych kontrahentów. Podlega ona wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS (Krajowego Rejestru Sądowego), można więc łatwo sprawdzić podstawowe informacje o spółce.
Jej zaletą jest to, że każdy z Was - wspólników może ją reprezentować, a umowa którą podpisujecie może być w miarę swobodnie konstruowana. Dodatkowo nie jest obowiązkowa forma aktu notarialnego.
Spółka jawna posiada majątek, na który składają się Wasze wkłady (wspólników). Plusem jest to, że minimalna wysokość tych wkładów nie jest określona. Z tego źródła (wkłady wspólników) na początek będą pokrywane ewentualne długi, a dopiero gdy tego zabraknie, zadłużenie będzie spłacane z majątku wspólników. To niewątpliwy minus, bo każdy z Was, w takiej sytuacji, będzie odpowiadał całym swoim majątkiem.
Podmiotem wpisanym do Krajowego Rejestru Sądowego jest spółka jako przedsiębiorca. Jest to tzw. „ułomna osoba prawna”. Jednak może ona być podmiotem praw i obowiązków, co oznacza że można na jej konto zaciągać kredyty i inne zobowiązania.
Przedsiębiorstwo na szeroką skalę
Spółka z o.o. nie jest zbyt popularna wśród drobnych przedsiębiorców. Jest dosyć skomplikowana, jeśli chodzi o sposób jej zakładania, prowadzenie czy procedurę likwidacji. Jednak, gdy Twoja firma się rozrośnie, zatrudnisz wielu pracowników, będziesz chciał rozszerzyć działalność, zatrudniać kolejnych pracowników i zaciągnąć duże kredyty, wtedy warto zastanowić nad tą formą prawną dla Twojego przedsiębiorstwa.
Niewątpliwą zaletą jest ochrona prywatnego majątku prowadzącego biznes - majątek firmy i osobisty są rozdzielone. Wierzyciele mogą egzekwować swoje należności z majątku spółki i wkładów wspólników. Komornik nie może ściągać długów firmy, licytując Twój dom czy auto (są jednak wyjątki, jeśli chodzi o zobowiązania wobec fiskusa).
W sytuacji niepowodzenia Twojego biznesu, Twoi bliscy są chronieni. Nie będą odpowiedzialni za Twoje długi. Dodatkowo możesz sprzedać udziały w spółce, albo Twoja rodzina może je odziedziczyć.
Co ważne, w przypadku spółki z o.o. konieczne jest prowadzenie pełnej księgowości, co wiąże się z dodatkowymi kosztami, czyli zleceniem tego zadania księgowej. Poza tym jej prowadzenie jest dość mocno sformalizowane. Spółka posiada zarząd, może też zostać powołana rada nadzorcza oraz komisja rewizyjna.
Koszty rejestracji sp. z o.o. są wyższe, w porównaniu do wcześniejszych form (wynoszą ponad 1000 złotych lub więcej). Oprócz opłat za wpis do KRS i kosztów notarialnych, doliczyć trzeba również kapitał zakładowy: minimum 5 000 zł. Mogą one być mniejsze, jeśli skorzystasz z rejestracji przez internet (tzw. trybem s24 na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości). Nie wymaga ona pośrednictwa notariusza, wykorzystywany jest wzór umowy ze strony.
Spółka partnerska jako alternatywa dla wolnych zawodów
Wśród osób wykonujących wolny zawód, czyli na przykład lekarzy, prawników czy księgowych popularną formą prowadzenia firmy jest spółka partnerska. W przypadku spółki partnerskiej, od wkładu własnego wnoszonego przez wspólnika, większe znaczenie mają jego kwalifikacje zawodowe. Co więcej, w przypadku ich utraty, wspólnik musi wystąpić ze spółki. Wspólnicy działają jako osoby fizyczne, dla których najważniejsza jest renoma.
Spółka za zobowiązania związane z jej zwykłym funkcjonowaniem (np. spłata kredytów, podatki) odpowiedzialność ponosi całym swoim majątkiem. Oprócz niej odpowiadacie również Wy, jako wspólnicy. Za to kodeks spółek handlowych ogranicza odpowiedzialność partnerów za zobowiązania powstałe w wyniku „błędu w sztuce”, który popełnił jeden z partnerów.
Spółka partnerska musi być zgłoszona do KRS. W przypadku partnerstwa koszt rejestracji wynosi mniej więcej od kilkuset do 1000 złotych.
mBank S.A. nie ponosi odpowiedzialności za stosowanie w praktyce informacji objętych powyższym materiałem. Materiał niniejszy ma charakter informacyjno – marketingowy i nie stanowi porady prawnej ani podatkowej.