mBank - Oferta indywidualna - Strona główna
EMIR (ang. European Market Infrastructure Regulation) to rozporządzenie uchwalone przez Parlament Europejski wraz z rozporządzeniami delegowanymi i aktami wykonawczymi („EMIR”), nakładające na przedsiębiorców finansowych, jak i niefinansowych szereg obowiązków związanych z zawieraniem transakcji pochodnych w głównej mierze poza rynkiem regulowanym (OTC)1.
Rozporządzenie weszło w życie w dniu 16.08.2012 r., jednakże pełne wdrożenie EMIR wymagało wejścia w życie rozporządzeń delegowanych oraz aktów wykonawczych. Większość rozporządzeń weszła w życie 15.03.2013 r., przy czym dla niektórych obowiązków wprowadzone zostały okresy przejściowe.
EMIR wprowadza podział uczestników rynku na następujące podstawowe kategorie, różnicując wymogi dla poszczególnych podmiotów należących do tych kategorii:
- Kontrahenci finansowi (kontrahenci FC) – oznaczają:
- przedsiębiorstwa inwestycyjne, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2004/39/WE
- instytucje kredytowe, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2006/48/WE
- zakłady ubezpieczeń, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 73/239/EWG
- zakłady ubezpieczeń, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2002/83/WE
- zakłady reasekuracji, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2005/68/WE
- UCITS i odpowiednio, ich spółek zarządzających, którym udzielono zezwolenia zgodnie z dyrektywą 2009/65/WE
- instytucje pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu art. 6 lit. a) dyrektywy 2003/41/WE, oraz
- alternatywne fundusze inwestycyjne zarządzane przez zarządców alternatywnych funduszy inwestycyjnych, którym udzielono zezwolenia lub które zarejestrowano zgodnie z dyrektywą 2011/61/UE,
- Kontrahenci niefinansowi (kontrahenci NFC) - oznaczają przedsiębiorstwo mające siedzibę w Unii nie będące Kontrahentem finansowym (FC),
- Kontrahenci niefinansowi plus (kontrahenci NFC+) – oznaczają Kontrahentów NFC, których średnia pozycja w transakcjach lub kontraktach pochodnych w ciągu 30 dni roboczych przekracza odpowiedni próg:
| KLASA AKTYWÓW | PRÓG ROZLICZANI |
|
Kredytowe instrumenty pochodne |
EUR 1 mld |
|
Akcyjne instrumenty pochodne |
EUR 1 mld |
|
Instrumenty pochodne stopy procentowej |
EUR 3 mld |
|
Walutowe instrumenty pochodne |
EUR 3 mld |
|
Towarowe kontrakty pochodne i kontrakty pochodne inne niż ww. |
EUR 3 mld |
Na potrzeby obliczania czy kontrahent NFC znajduje się powyżej ww. progu bierze się pod uwagę nominały wszystkich otwartych lub nierozliczonych transakcji pochodnych zawartych przez kontrahenta NFC lub przez inne podmioty niefinansowe w ramach grupy, do której ten kontrahent NFC należy, z wyłączeniem transakcji co do których można obiektywnie stwierdzić, że zmniejszają ryzyko bezpośrednio związane z daną działalnością gospodarczą lub działalnością w zakresie zarządzania aktywami i pasywami kontrahenta niefinansowego lub grupy.
Kryteria oceny, które kontrakty lub transakcje pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym w obiektywny sposób ograniczają ryzyka, określone są w Art. 10 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013 - (Dz.U.UE.L.2013.52.11 ze zm.)
Obowiązki związane z EMIR
1. Raportowanie transakcji do repozytoriów
Każdy kontrahent zawartej transakcji pochodnej, w rozumieniu EMIR, jest zobligowany do jej zaraportowania (zgłoszenia) do tzw. repozytorium. Zgłoszenie transakcji powinno nastąpić do końca następnego dnia roboczego po dniu jej zawarcia. Repozytoria transakcji to podmioty, które są zarejestrowane zgodnie regulacjami EMIR.
Raportowanie transakcji może być dokonywane indywidualnie przez każdą ze stron transakcji albo przez jedną ze stron transakcji w imieniu obu kontrahentów albo przez podmiot trzeci.
Aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom klientów bank w imieniu swoim, jak i klientów, będzie raportował transakcje pochodne zawarte przez klienta z bankiem. Warunkiem umożliwiającym to działanie jest podpisanie dokumentacji regulującej zawieranie transakcji pomiędzy klientem a bankiem wskazującej taki tryb raportowania. W Regulaminach „Ogólne warunki współpracy
w zakresie transakcji rynku finansowego” oraz „Zasady współpracy w zakresie transakcji rynku finansowego”, zamieszczone zostało upoważnienie dla banku do raportowanie transakcji do repozytoriów w imieniu Klienta.
Klient może również samodzielnie raportować transakcje do repozytorium. Musi jednak zgłosić ten fakt bankowi, przy czym w takim wypadku niezbędne jest uzgodnienie z bankiem trybu w jakim uzgadniana będzie treść raportów przekazywanych do repozytoriów, ponieważ regulacje EMIR wprowadziły nakaz zapewnienia spójności danych zawartych w raportach.
Rozpoczęcie raportowania nastąpiło 12.02.2014 r. Bank podjął decyzję o raportowaniu transakcji swoich oraz w imieniu klientów do repozytorium transakcji prowadzonym przez KDPW S.A.
Szczegółowe informacje o repozytorium prowadzonym przez KDPW znajdują się tutaj.
W raportach na temat transakcji przekazywanych do repozytoriów transakcji należy posługiwać się numerem LEI, który jest niezbędny, aby raportowanie transakcji było zgodne z wymogami Rozporządzenia EMIR.
W chwili obecnej repozytorium transakcji prowadzone przez KDPW przyjmuje raporty pomimo braku identyfikatora LEI, ale jednocześnie są one oznaczane jako raporty bez ważnego kodu LEI. Analogicznie dzieje się w przypadku gdy Klient ma nadany kod LEI, ale wygasła już jego ważność (kody LEI nadawane są na okres jednego roku). W obu powyższych przypadkach transakcje nie podlegają procesowi rekoncyliacji w repozytorium transakcji i nie spełniają w sposób należyty wymogów wynikających z Rozporządzenia EMIR.
W Polsce status jednostki wydającej numery LEI/pre-LEI uzyskał KDPW S.A. Szczegółowe informacje o tej usłudze znajdują się na stronie http://www.kdpw.pl/pl/uslugi/LEI oraz http://www.kdpw.pl/pl/uslugi/LEI/Strony/Rejestracja.aspx.
Informacje o innych podmiotach wydających numery LEI znajdują się tutaj.
Obowiązek raportowania dotyczy transakcji obowiązujących na dzień 16.08.2012 r. (nierozliczonych w tym dniu) oraz zawartych od 16.08.2012 r.
2. Wybrane inne obowiązki wynikające z EMIR, w tym obowiązki dotyczące technik ograniczania ryzyka kontraktów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym nierozliczanych przez centralnych kontrpartnerów (CCP).
Terminowe potwierdzanie transakcji
Potwierdzenie zawarcia transakcji pochodnej musi nastąpić w terminie nie dłuższym niż określony w regulacji EMIR. Regulacja przewiduje stopniowe skracanie terminu na potwierdzenie transakcji, które docelowo ma następować:
- dla kontrahentów FC i NFC+ do końca 1-go dnia roboczego po dniu zawarcia transakcji,
- dla kontrahentów NFC do końca 2-go dnia roboczego po dniu zawarcia transakcji.
Terminy w jakich należy dokonywać potwierdzania transakcji określone są w Art. 12 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
Uzgadnianie portfeli transakcji pochodnych
Kontrahenci zawierający transakcje pochodne zobowiązani są posiadać procedury dokonywania okresowego uzgadniania portfeli transakcji pochodnych. Częstotliwość z jaką należy dokonywać uzgodnień portfeli określona jest w Art. 13 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
Rozstrzyganie sporów
Kontrahenci, którzy zawierają pomiędzy sobą kontrakty pochodne będące przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym powinni posiadać procedury dotyczące rozwiązywania sporów dotyczących uznania kontraktu, wycen lub wymiany zabezpieczeń, zgodnie z Art. 15 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
Kompresja portfela
Kontrahenci posiadających otwarte i nierozliczone ponad 500 transakcji pochodnych mają obowiązek posiadania procedur dotyczących sprawdzania możliwości dokonania kompresji portfela w celu zmniejszenia ich ryzyka kredytowego zgodnie z Art. 14 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 149/2013.
Codziennie dokonywanie wyceny aktywnych kontraktów według wartości rynkowej
Kontrahenci FC i NFC+ mają obowiązek dokonywania codziennych wycen transakcji pochodnych w oparciu o kwotowania rynkowe lub o ile nie jest to możliwe w oparciu o model.
Ewidencja transakcji pochodnych
Każdy kontrahent transakcji pochodnej zobligowany jest do prowadzenia ewidencji wszystkich zawartych przez siebie kontraktów pochodnych oraz wszelkich zmian przez co najmniej pięć lat od daty rozwiązania kontraktu.
Bank dokonał zmian w Regulaminie „Ogólne warunki współpracy w zakresie transakcji rynku finansowego” związanych z implementacją wymogów dotyczących uzgadniania portfeli transakcji, rozstrzygania sporów oraz kompresji.
3. Centralne rozlicznie
Wybrane typy transakcji pochodnych, określone w odpowiednich rozporządzeniach delegowanych, zawierane poza rynkiem regulowanym podlegają obowiązkowemu rozliczaniu przez tzw. centralnych kontrpartnerów (CCP). Obowiązek ten dotyczy transakcji zawartych pomiędzy:
- dwoma kontrahentami FC
- kontrahentem NFC+ a kontrahentem FC
- pomiędzy dwoma kontrahentami NFC+
Centralnemu rozliczaniu nie podlegają transakcje zawarte pomiędzy kontrahentem NFC a kontrahentem FC.
Wykaz rozporządzeń delegowanych wprowadzających obowiązek centralnego clearowania dla poszczególnych klas transakcji i kategoria do jakiej należy mBank dla danej klasy transakcji i daty wejścia w życie obowiązku centralnego clearowania:
|
Rozporządzenie delegowane |
Kategoria mBanku SA |
Instrumenty podlegające centralnemu rozliczaniu |
Data wejścia w życie obowiązku w przypadku zawarcia transakcji z mBankiem SA* |
|
Kategoria 2 |
IRS, FRA, OIS denominowane w EUR, USD, GBP, JPY |
Kontrahenci z:
|
*szczegóły we wskazanym rozporządzeniu delegowanym
4. Sankcje za naruszenie postanowień EMIR
W Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi wprowadzone zostały sankcje za niewykonywanie lub nienależyte wykonywanie wymogów wynikających z Rozporządzenia EMIR (w szczególności art. 173a i 173b Ustawy, t.j. Dz.U.2015.73). Kompetencje do nakładania kar pieniężnych ustawodawca przyznał Komisji Nadzoru Finansowego („KNF").
Na kontrahentów niefinansowych KNF może nałożyć karę w wysokości:
- do 1 000 000 zł, nie większą niż 10% przychodu wykazanego w ostatnim zbadanym albo zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym,
- do 1 000 000 zł, jeżeli wbrew obowiązkowi nie sporządzili lub nie poddali badaniu sprawozdania finansowego,
- do 500 000 zł – w przypadku kontrahentów, którzy nie mają obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego.
W przypadku kontrahentów finansowych kary mogą wynosić:
- do 10 000 000 zł, nie więcej niż 10% przychodu wykazanego w ostatnim zbadanym albo zatwierdzonym sprawozdaniu finansowym,
- do 10 000 000 zł, jeżeli wbrew obowiązkowi nie sporządzili lub nie poddali badaniu sprawozdania finansowego,
- do 1 000 000 zł – w przypadku kontrahentów, którzy nie mają obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego.