powrót

Nie tylko akcje…IV

Kontynuując temat obligacji ograniczę się do ich podziału ze względu na różne kryteria, choć ze względu na to, że tych kryteriów jest wiele, skupie się na tych najistotniejszych z punktu widzenia inwestora. Krótko także, bo długo nie potrzeba, zwrócę uwagę na różnicę między składaniem zleceń na obligacje i na akcje.

 

Fundamentalnym podziałem obligacji jest z pewnością ten ze względu na ich emitenta. Mamy tu obligacje skarbowe emitowane przez Skarb Państwa, postrzegane jako najbardziej bezpieczne oraz korporacyjne, których emitentami są przedsiębiorstwa. W przypadku tych drugich z bezpieczeństwem może być różnie, w każdym razie z pewnością są obarczone większym ryzykiem niż skarbowe, ale w zamian oferują z reguły wyższe odsetki. W kwestii bezpieczeństwa, przynajmniej teoretycznie, miedzy skarbowymi a korporacyjnymi plasują się obligacje emitowane przez jednostki samorządu terytorialnego, czyli komunalne.

Drugim kryterium, już bez gradacji stopnia ważności kryterium, jest czas na jaki obligacje zostały wyemitowane lub inaczej czas, jaki upływa od emisji do wykupu obligacji. Na giełdzie lub CeTO są lub były notowane obligacje skarbowe (w nawiasach przykłady):

  • 1-roczne – nie notowane
  • 2-letnie – nie notowane
  • 3-letnie – notowane (TZ1109)
  • 4-letnie -  nie notowane (COI)
  • 5-letnie – notowane (PS0414)
  • 10-letnie – notowane (DS1013)
  • 15-letnie – notowane (IZ0823)
  • 20-letnie – notowane (WS0922)
  • 30-letnie – notowane (WS0437)

Litery w oznaczeniach opisują lakonicznie obligacje np. TZ – Trzyletnia o Zmiennym oprocentowaniu, PS – Pięcioletnia o Stałym oprocentowaniu, a cyfry oznaczają datę wykupu np. 1109 – listopad 2009, 0414 – kwiecień 2014.

Kolejne kryterium podziału to sposób naliczania odsetek, czy też rentowności, bo nie zawsze zysk z obligacji to odsetki. W tej grupie mamy obligacje:

  • o stałym oprocentowaniu – emitent w dokumencie ofertowym podaje zyskowność obligacji, która nie zmienia się do wykupu obligacji, co oznacza, że w każdym okresie odsetkowym inwestor otrzyma taką sama kwotę z tytułu posiadania obligacji (DS1013, SP1210).
  • o zmiennym oprocentowaniu – dokument ofertowy dokładnie opisuje sposób liczenia odsetek w każdym okresie odsetkowym, przy czym wypłacane kwoty mogą się różnić w zależności od zmian instrumentu bazowego (rentowność bonów skarbowych, WIBOR itp.), którego wartość służy do obliczania odsetek (TZ0512, DZ0110).
  • indeksowe – to w pewnym sensie obligacja o zmiennym oprocentowaniu, przy czym jej zyskowność liczy się dodając do wartości określonego indeksu marżę. Indeks stanowi najczęściej stopa inflacji (IZ0816).
  • zerokuponowe – od tych obligacji nie są wypłacane odsetki (kupon zerowy), ale są sprzedawane poniżej ceny wykupu. Różnica między ceną wykupu i ceną nabycia jest zyskiem inwestora (OK0112).

Obligacje można podzielić także ze względu na cenę nominalną. Najczęściej spotykanymi na rynku są nominały 100 zł (TZ0811, SP1209) i 1000 zł (PS0412, DS1109).

I ostatni podział, najprostszy:

  • notowane na rynku regulowanym – obligacje będące przedmiotem obrotu na GPW lub MTS-CeTO. Publikowane są dla nich aktualne oferty kupna i sprzedaży oraz dane transakcji w tabelach notowań.
  • nie notowane na rynku regulowanym – mogą podlegać obrotowi na rynku nieregulowanym, co oznacza, że chętni do kupna lub sprzedaży obligacji muszą szukać drugiej strony transakcji we własnym zakresie, ponieważ nie są publikowane tabele notowań.


Bezwzględnie pierwszym krokiem do zawarcia transakcji na obligacjach na GPW jest złożenie zlecenia. Jednak pamiętać trzeba, że limit zlecenia na obligacje określa się w procentach ceny nominalnej, a wartość zlecenia, czyli mówiąc najprościej, ilość zablokowanych pod kupno środków finansowych lub tych, które dostaniemy po sprzedaży, jest równa określonemu procentowi ceny nominalnej powiększonemu o odsetki w dniu rozliczenia transakcji, którym dla obligacji jest D+2 (nie zapominamy oczywiście o prowizji).
Rozwijając tę zasadę przykładem, złóżmy w dniu 24.07.2009 zlecenie kupna 5 obligacji o cenie nominalnej 100 zł TZ1110 z limitem 99%. Odsetki na dzień D+2, czyli na 28.07.2009 wynoszą 0,96 zł (tabele odsetkowe publikowane są na stronach GPW). System zablokuje (bez prowizji) środki według wzoru 5 x [(99% x 100 zł) + 0,96 zł] = 5 x 99,96 zł = 499,80 zł. Po doliczeniu prowizji 3 zł pełna wartość zlecenia będzie wynosiła 502,80 zł.

I to już wszystko na temat obligacji, w każdym razie w tym odcinku. A teraz kłaniam się głęboko uważając wszak, by nie huknąć się kolanem w oko.

 

 

Przeczytaj pozostałe części z cyklu: